Het kan soms net lijken of je de boot hebt gemist en het leven van anderen is doorgegaan, terwijl jij jarenlang bezig was met de zorgen om je eetstoornis of de eetstoornis van je kind. Opeens word je wakker en denk je, waar is mijn leven en waar zijn mijn vrienden gebleven? Mensen met de eetstoornis ARFID, maar ook hun naasten, hebben vaak te maken met eenzaamheid. Hoe kunnen zij deze eenzaamheid het beste doorbreken? Ik ga hierover in gesprek met eenzaamheidsexpert Jeannette Rijks.
“Eenzaamheid wordt vaak verward met geïsoleerd zijn”, begint Jeannette haar uitleg. “Sociaal isolement is een situatie, eenzaamheid een emotie. Eenzaamheid wordt omschreven als een gevoel van leegte, een soort gat in het hart. “Het is een emotie die je ervaart als jouw verbinding met mensen niet is wat jij nodig hebt”, weet Jeannette. “Dit kan veroorzaakt worden door een verlies of wanneer een relatie stukloopt. Maar ook als een relatie verandert, doordat iemand bijvoorbeeld opeens anders tegen je doet.”
Het kan ook zijn dat er sprake is van een behoefte die nooit is vervuld. “Als je bijvoorbeeld graag een partner had gewild, maar het is er nooit van gekomen, is dat een behoefte die nooit is vervuld. Dat kan een enorm gevoel van eenzaamheid geven. Als je mensen zou vragen waar zij eenzaamheid voelen in hun lichaam, wijzen zij meestal naar hun hart.””
“Eenzaamheid is het fysiek ervaren van een tekort aan verbinding met andere mensen“
Het gevoel van eenzaamheid kan ook optreden als kinderen nooit de liefde of verbinding met hun ouders hebben gevoeld, waar zij zo naar verlangden. “Het is vaak heel moeilijk om hier als kind mee in het reine te komen. We zien het ook terug als ouders uit elkaar gaan; dat kan levenslange gevolgen hebben voor kinderen en voor een gevoel van eenzaamheid zorgen.”
Eenzaamheid is dus het fysiek ervaren van een tekort aan verbinding met andere mensen. “De verbinding met andere mensen is een heel individuele behoefte. We hebben allemaal eten, drinken en verbondenheid nodig in ons leven, maar wat we exact als individu nodig hebben, moet elk mens zelf uitvinden. Iemand die zich eenzaam voelt, zal dus voor zichzelf moeten uitzoeken wat hij of zij nodig heeft en hoe dat bewerkstelligd kan worden.”
Ieder mens voelt zich wel eens eenzaam
“Ieder mens voelt zich (wel eens) eenzaam”, weet Jeannette. “Dat is een menselijk gegeven. Als kind leer je al snel hoe je je eenzaamheid kunt oplossen. Dat begint al in de wieg, als je alleen wordt gelaten en begint te huilen. De ene ouder gaat er naartoe en troost het kind, de andere ouder laat het kind net zolang huilen tot het vanzelf stopt. Er zijn kinderen die daardoor leren, dat wat zij ook doen (in dit geval hard huilen), zij zich eenzaam blijven voelen, omdat er toch niemand komt.”
Jeannette waarschuwt dat wanneer er niet op de juiste manier op signalen wordt gereageerd er een basis voor eenzaamheid ontstaan kan ontstaan, die je de rest van je leven meedraagt.” Het is belangrijk om te weten dat eenzaamheid voor iedereen geldt en dat je geen loser bent als je eenzaam bent. “Het is juist erg krachtig als je toegeeft dat je eenzaam bent en er iets aan wilt veranderen. Eenzaamheid is een normaal seintje van het lichaam dat zegt dat je tekortkomt in je relaties.”
Anders dan de rest
Of je nu te maken hebt met autisme, een eetstoornis, rood haar of het feit dat je zwart bent in een witte omgeving, het zijn allemaal situaties waarin je moet leren omgaan met jezelf en met anderen. “Ieder mens heeft iets waardoor hij zich anders voelt dan de rest. Je zult hoe dan ook de wereld tegemoet moeten treden. Het is daarbij belangrijk om in gedachten te houden dat zestig procent van alle mensen wereldwijd zich eenzaam voelt. Eenzaamheid is dus volstrekt ‘normaal’ en niet iets om je voor te schamen. Als je hier open over bent en er met andere mensen over praat, zul je merken hoeveel mensen hetzelfde ervaren.”
Lotgenoten
“Het is belangrijk om voor jezelf uit te vinden welke mensen bij je passen en hoe je daar een relatie mee kunt hebben”, adviseert Jeannette. “Als het enkel gaat om eenzaamheid is het allerlaatste wat je moet doen lotgenoten zoeken. Dat zou hetzelfde zijn als samen in een zwembad springen, terwijl je allebei niet kunt zwemmen. Ga dus niet vanwege je eenzaamheid bij elkaar kruipen, maar probeer iets aan die eenzaamheid te doen. Het is wat anders als je bijvoorbeeld een eetstoornis hebt en lotgenoten zoekt die ook een eetstoornis hebben. Dan is het juist fijn om herkenning te vinden bij mensen die hetzelfde ervaren. Wel is het belangrijk om je identiteit niet te ontlenen aan je (eet)probleem; je bent namelijk meer dan je (eet)probleem!”
Ontspannen
Iemand met een eetstoornis kan zich in sociale situaties erg eenzaam voelen. “Zij zouden baat kunnen hebben bij een individueel traject van een specialist in hulp bij eenzaamheid.” Jeannette heeft een methodiek ontwikkeld waarin mensen, gedurende een traject van twee maanden, gaan leren het brein te ontspannen, zodat zij er vervolgens achter kunnen komen wat zij zélf kunnen doen om hun leven zo in te richten, dat ze de relaties krijgen die zij nodig hebben. “Het is echter geen ideale wereld; je kunt niet op bestelling een partner of een beste vriend of vriendin krijgen. Wél leer je te onderscheiden waar je echt behoefte aan hebt en wat jíj nodig hebt in je leven om gelukkig te kunnen worden.”
Het kan ook zijn dat je je eetstoornis hebt overwonnen en sindsdien niet meer zo goed weet wie je nu eigenlijk bent. “Je was iemand met een eetstoornis, maar nu je hebt leren eten ben je dat niet meer. Dat betekent dat je totaal anders in het leven staat. Mijn advies is om een programma te volgen, waarin je onder de loep legt wie je bent en wat jij nu eigenlijk in het leven wilt. Je moet gaan leren hoe je kunt krijgen wat je nodig hebt en hoe je je kunt omringen met mensen die bij jouw nieuwe ‘ik’ horen.”
De boot gemist
Het kan soms net lijken of je de boot hebt gemist en het leven van anderen door is gegaan, terwijl jij jarenlang bezig was met de zorgen om je eetstoornis of de eetstoornis van je kind. “Vriendschappen zijn verwaterd en het leven is anders gelopen dan je had gedacht. Opeens word je wakker en denk je, waar is mijn leven gebleven? Dat is het moment waarop je heel bewust kunt gaan bijsturen. Als je wilt, kun je beginnen met de verwaterde vriendschappen weer aan te halen. Daarnaast kun je proberen nieuwe contacten te leggen.” Ook kan het helpend zijn om ergens als vrijwilliger aan de slag te gaan en op deze manier nieuwe mensen te ontmoeten.
Mocht dit alles nog te moeilijk voor je zijn dan zou je op zoek kunnen gaan naar een gespecialiseerde eenzaamheidscoach bij jou in de buurt. “Denk niet dat niemand op je zit te wachten, want uiteindelijk is zestig procent van de mensen eenzaam. Veel mensen zitten dus in hetzelfde schuitje als jij en zijn net als jij op zoek naar een vriend of vriendin. Houd in gedachten dat het bij anderen ook niet perfect loopt. Heel veel mensen zouden het leuk vinden om met jou in contact te komen, maar zitten vaak net als jij te wachten tot de ander de eerste stap zet.”
Hersenen
Bij eenzaamheid gaan je hersenen anders werken. “Als je nog maar kort eenzaam bent -maximaal zes maanden-, kun je jezelf er misschien nog toe zetten om eropuit te gaan. Duurt het al langer dan zes maanden, dan heeft eenzaamheid je brein veranderd.” Als je gezond bent, vind je het meestal leuk om een praatje met andere mensen te maken. Heb je daarentegen al wat langer last van eenzaamheid, dan is zo`n praatje bedreigend en ga je dit het liefst uit de weg.
“Je kunt daar niks aan doen; dat doet je, door eenzaamheid aangetaste, brein. Heb je dus langer last van eenzaamheid? Vraag dan hulp aan iemand die zich in eenzaamheid heeft verdiept en hier verstand van heeft!” Ze adviseert mensen, die denken dat ze eenzaam zijn, de online eenzaamheidstest te doen op de website van het Eenzaamheid Informatie Centrum. “Dit is een anonieme test, waarbij geen gegevens worden verzameld. Aan de hand van de uitslag en de antwoorden die je hebt gegeven, krijg je meteen adviezen.”
Dit artikel is gebaseerd op Hoofdstuk 27 van het boek ARFID te lijf. Voor meer informatie over ARFID of ervaringsverhalen van patiënten en naasten, verwijs ik graag naar de boeken ARFID te lijf en Over leven met ARFID
Lees ook:
0 reacties