Sophie stikte bijna in een blaadje sla. Dit was zo traumatisch voor haar, dat ze steeds slechter begon te eten. Op den duur leefde zij alleen nog maar op drinkvoeding. Toen dat ook steeds slechter ging en zij ernstig ondervoed raakte, werd zij opgenomen bij TOPGGz Altrecht Eetstoornissen Rintveld. Dankzij exposure therapie overwon zij haar angsten en leerde zij weer eten.

Vijf jaar geleden had Sophie* een traumatische ervaring met eten. Voor die tijd at zij alles en was er geen sprake van eetproblemen. “Ik was samen met mijn vader en mijn broertje op vakantie. Die avond maakte ik het eten klaar en bij gebrek aan slasaus aten we droge sla. Op de een of andere manier bleef er een stukje sla vastzitten in mijn keel. Het voelde aan alsof mijn keel werd dichtgeknepen en ik stikte. Dat was een bijzonder beangstigende ervaring.”

Dankzij EMDR-therapie kan Sophie er inmiddels over praten. “Na deze ‘bijna stik ervaring’ ging het qua eten bergafwaarts met mij. Op een gegeven moment at ik zelfs geen brood meer. Ik kreeg steeds vaker het gevoel dat er iets in mijn keel bleef steken. Op den duur durfde ik alleen nog maar vloeibaar te eten. Toen ik nog maar één yoghurtje op een dag at, kwam ik bij een diëtiste terecht.  Zij schreef drinkvoeding voor. Dat is mijn redding geweest, want ik ging hard achteruit. Na twee jaar lukte het mij zelfs niet meer om drinkvoeding te drinken en leefde ik alleen nog op energiedrankjes. Ik was zo verzwakt dat ik met mijn werk en studie moest stoppen.”

Van het kastje naar de muur

Sophie klopte bij de huisarts aan voor hulp en werd doorverwezen naar een logopedist. “Omdat dat niet hielp werd ik doorgestuurd naar een psychosomatische fysiotherapeut en een psycholoog.” Toen dat ook niks opleverde werd zij naar het ziekenhuis gestuurd. “Daar kreeg ik een verwijzing naar de eetkliniek van Rintveld. Vier jaar nadat mijn eetproblemen waren ontstaan, kreeg ik eindelijk een diagnose. Ik had ARFID.” Sophie had nog nooit van deze eetstoornis gehoord en moest zelf op zoek gaan naar meer informatie.

Ze ging onder behandeling bij Rintveld en kreeg wekelijks EMDR-therapie en exposure therapie. “Ik had samen met mijn behandelaar een lijst opgesteld met producten die ik wilde leren eten. We begonnen met een pakje crackers. Eerst bespraken we mijn angsten en ik moest aangeven voor hoeveel procent ik dacht dat mij dit ging lukken en hoe ik dacht dat het eten zou aanvoelen in mijn mond. Ook werd er gevraagd wat ik van de textuur vond.” Tijdens haar eerste sessie kreeg zij niet meer dan twee hapjes naar binnen. “Een paar weken later kon ik het hele pakje crackers al opeten.”

Warme maaltijd

Op een gegeven moment moest zij ook warme maaltijden leren eten. “Ik had al zolang niet normaal gegeten, dat ik geen idee had wat een normale hoeveelheid eten was. Dat werd mij allemaal uitgelegd tijdens de sessies. Voorafgaande aan de warme maaltijd moest ik aangeven hoe hoog mijn spanning was en waar ik het meest bang voor was en waarom ik daar zo bang voor was.” Deze vraagstelling was voor elke exposure oefening hetzelfde.

“Ik heb vaak geroepen dat ik wilde stoppen”, bekent Sophie. “Gelukkig had ik zo`n goede behandelaar, dat zij mij er elke keer weer doorheen heeft gesleept. Als ze zag dat mijn spanning te hoog zat, zei ze heel rustig: “Breng de lepel maar naar je mond, dan gaan we samen kijken wat er gebeurt. Kauw er maar rustig op.” Ze hielp mij stap voor stap door elk moeilijk moment heen, ook al kreeg ik soms niet meer dan één hapje naar binnen.”

Eetkliniek

Hoe helpend de exposure therapie ook was, het was onvoldoende om Sophie volledig aan het eten te krijgen. Ze had een hoogfrequente therapie nodig om deze eetproblemen te overwinnen. “Ik had ernstig ondergewicht en woog nog maar 48 kilo, terwijl ik 175 cm was. Omdat er een afwijking op mijn hartfilmpje te zien was, moest ik naar de cardioloog voor verder onderzoek en werd er meteen bloed afgenomen.” Ze was op dat moment zo verzwakt, dat ze tijdens de bloedafname flauwviel.

“Ik stond al langere tijd op de wachtlijst voor een opname in een eetkliniek en langer wachten was niet meer veilig. Mijn behandelaar zat ook met haar handen in het haar en wist dat een opname niet langer op zich kon laten wachten” Gelukkig kwam haar opname in de kliniek precies op het juiste moment. “Toen ik uiteindelijk werd opgenomen, heb ik de eerste twee weken alleen maar in een rolstoel kunnen zitten, zo verzwakt was ik.”

“Iedereen was bang voor de weegschaal, maar mij interesseerde het totaal niet wat er op de weegschaal stond”

Het is inmiddels een jaar geleden dat Sophie drie maanden werd opgenomen bij Rintveld. “Ik zat daar tussen anorexiapatiënten, maar werd gelukkig wel als ARFID-patiënt behandeld. Ik hoefde daar geen sla te eten, want er werd gelukkig rekening gehouden met mijn grootste angst. Wel moest ik, net als de anorexiapatiënten, voldoende in gewicht aankomen. Iedereen was bang voor de weegschaal, maar mij interesseerde het totaal niet wat er op de weegschaal stond, ook al was ik twee kilo aangekomen. Mijn angst was juist dat ik in eetlijst omhoog moest en meer moest gaan eten of een nieuw product moest leren eten.”

Sophie had jarenlang niks gegeten en vond het een zware opgave om opnieuw te leren eten. “Mijn spanning zat zo hoog tijdens de maaltijden. Zodra ik groen eten zag, blokkeerde ik. Ik moest een spanningsmeter invullen. Daarop was te zien dat mijn spanning doorlopend torenhoog was. Na een moeilijk eetmoment ging ik automatisch door naar de boksruimte om mijn spanning eruit te slaan. Zo kende ik mezelf helemaal niet.”

Weer uit eten

Na haar succesvolle opname heeft zij nog twee keer een belafspraak gehad en nog één keer een terugkommoment. “Van tevoren werd gezegd dat, wanneer ik na mijn opname een terugval zou krijgen, ik uitbehandeld zou zijn. Ze hadden alles uit de kast getrokken, dus meer zouden ze niet voor mij kunnen doen. Gelukkig ging het zó goed met mij, dat hier geen sprake van is geweest. Ik heb mijn streefgewicht weten te behalen en zit hier momenteel zelfs boven!”

De afgelopen jaren waren enorm zwaar voor Sophie. “Inmiddels kan ik gelukkig zeggen dat ik weer kan genieten van het eten. Ik was enorm bang dat ik nooit meer met plezier zou kunnen eten. Doordat ik doorlopend zo gespannen was, is mijn smaak heel lang weggeweest. Tegenwoordig durf ik weer uit eten te gaan en kan ik weer op school en op mijn werk eten. Ik heb mijn leven eindelijk weer terug!”

“Spring in het diepe en ga je angsten aan!”

“Hoe moeilijk het je ook lijkt om te leren eten, spring in het diepe en ga je angsten aan!”, adviseert Sophie tot slot. “Doe het tegenovergestelde van wat je eetstoornis je wil laten doen; die wil namelijk voorkomen dat je eet.” Tot slot heeft zij ook een tip voor behandelaren: “Blijf naar de patiënt kijken en hem of haar te zien als de mens die hij of zij is. Het is geen dossiernummer, uitdagende casus of nummertje op de lijst, maar een persoon van vlees en bloed, met verlangens, angsten en een belangrijke hulpvraag!”

*Vanwege privacyredenen is de naam Sophie gefingeerd.

*Dit artikel is gebaseerd op het ervaringsverhaal bij Hoofdstuk 33 van het boek ARFID te lijf In dit boek gaat Rita Maris in gesprek met ruim tachtig gerenommeerde zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen op het gebied van ARFID.

Lees ook:

Leren eten door middel van exposure therapie

Of

Hoe diagnosticeer je ARFID?

Wil je meer informatie over ARFID? Sluit je dan gerust aan bij de besloten Facebookgroep van ARFID te lijf